Áp xe cạnh hậu môn và rò hậu môn ở trẻ em: Những điều bố mẹ cần biết

Xem thêm: Các bệnh lý vùng hậu môn trẻ em

1. Áp xe cạnh hậu môn: Nguyên nhân và triệu chứng

Áp xe cạnh hậu môn là tình trạng nhiễm trùng và tụ mủ ở vùng mô mềm xung quanh hậu môn. Tình trạng này xảy ra khi các tuyến nhỏ ở hậu môn bị tắc nghẽn hoặc nhiễm trùng, dẫn đến hình thành ổ mủ.

Nguyên nhân

• Nhiễm trùng tuyến hậu môn: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Ở trẻ nhỏ, tuyến hậu môn dễ bị tắc nghẽn do cấu trúc giải phẫu còn chưa hoàn chỉnh.
• Vệ sinh kém: Vùng hậu môn của trẻ dễ bị nhiễm bẩn, đặc biệt khi không được vệ sinh đúng cách sau khi đi vệ sinh.
• Suy giảm miễn dịch: Ở một số trẻ có hệ miễn dịch yếu, nguy cơ nhiễm trùng và áp xe cạnh hậu môn cao hơn.

Triệu chứng

• Sưng, đỏ và đau vùng cạnh hậu môn: Đây là dấu hiệu điển hình. Trẻ có thể quấy khóc, khó chịu, đặc biệt khi đi vệ sinh hoặc khi được bế.
• Sờ thấy cục cứng hoặc mềm ở vùng hậu môn: Ổ áp xe thường xuất hiện dưới dạng một khối u sưng, có thể nóng khi chạm vào.
• Chảy mủ hoặc dịch: Nếu áp xe vỡ, sẽ có mủ chảy ra từ vùng sưng.
• Sốt và mệt mỏi: Một số trẻ có thể bị sốt nhẹ hoặc dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.

2. Rò hậu môn: Nguyên nhân và triệu chứng

Rò hậu môn thường là tình trạng áp xe cạnh hậu môn tái đi tái lại nhiều lần. Tình trạng này xảy ra khi có đường rò từ bên trong hậu môn thông ra da.

Nguyên nhân

• Áp xe hậu môn không được điều trị đúng cách: Khi áp xe tự vỡ hoặc được dẫn lưu không triệt để, vi khuẩn có thể tiếp tục phát triển, dẫn đến hình thành đường rò.
• Bệnh lý mãn tính: Ở một số trường hợp hiếm, rò hậu môn có thể liên quan đến các bệnh lý viêm mạn tính như bệnh Crohn, mặc dù khá hiếm gặp ở trẻ em.

Triệu chứng

• Chảy dịch kéo dài: Bố mẹ có thể thấy vùng hậu môn của trẻ liên tục chảy mủ hoặc dịch trong một thời gian dài.
• Đau và khó chịu: Trẻ có thể đau, quấy khóc hoặc từ chối đi vệ sinh do cảm giác khó chịu ở hậu môn.
• Sưng tái phát: Rò hậu môn có thể kèm theo các đợt sưng tái phát ở khu vực quanh hậu môn.

3. Phương pháp chẩn đoán

Việc chẩn đoán áp xe cạnh hậu môn và rò hậu môn dựa vào khám lâm sàng là chủ yếu. Trong một số trường hợp phức tạp, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp hỗ trợ để xác định chính xác tình trạng bệnh.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng hậu môn để phát hiện các ổ áp xe, đường rò hoặc dấu hiệu nhiễm trùng. Ở trẻ nhỏ, quá trình này thường nhanh chóng và không gây đau đớn nhiều.
• Siêu âm vùng hậu môn: Siêu âm giúp đánh giá độ sâu và kích thước của ổ áp xe hoặc đường rò, đặc biệt khi chúng nằm sâu dưới da.
• MRI (chụp cộng hưởng từ): Phương pháp này được sử dụng trong các trường hợp phức tạp để đánh giá chi tiết cấu trúc đường rò hoặc các ổ nhiễm trùng không rõ ràng.
• Xét nghiệm máu: Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, xét nghiệm máu có thể được thực hiện để đánh giá mức độ viêm.

4. Điều trị áp xe cạnh hậu môn và rò hậu môn

Điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và thời gian phát hiện bệnh. Mục tiêu của điều trị là loại bỏ ổ nhiễm trùng, giảm đau và ngăn ngừa biến chứng.

Điều trị áp xe cạnh hậu môn

• Kháng sinh: Trong giai đoạn đầu khi áp xe còn nhỏ và không có dấu hiệu nặng, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh đường uống để kiểm soát nhiễm trùng.
• Rạch dẫn lưu ổ áp xe: Đây là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất. Dưới gây mê, bác sĩ sẽ rạch một vết nhỏ để dẫn lưu mủ, giúp giảm áp lực và đau đớn cho trẻ.
• Chăm sóc sau dẫn lưu: Sau khi rạch dẫn lưu, vùng hậu môn cần được vệ sinh sạch sẽ và giữ khô thoáng để ngăn ngừa tái nhiễm trùng. Bố mẹ cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về việc thay băng và sử dụng thuốc.

Điều trị rò hậu môn

• Phẫu thuật cắt đường rò: Đây là phương pháp chủ yếu để điều trị rò hậu môn. Bác sĩ sẽ loại bỏ toàn bộ đường rò để ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát. Thời điểm phẫu thuật cần được xác định qua thăm khám trực tiếp và tuỳ từng trẻ khác nhau.
• Chăm sóc sau phẫu thuật: Sau phẫu thuật, trẻ cần được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo vết thương lành tốt và không tái phát.

5. Theo dõi sau điều trị

Sau khi điều trị áp xe hoặc rò hậu môn, trẻ cần được theo dõi định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát hoặc biến chứng.

• Kiểm tra định kỳ: Bác sĩ sẽ hẹn tái khám để kiểm tra tình trạng lành vết thương và đảm bảo không có dấu hiệu tái phát.
• Chăm sóc tại nhà: Bố mẹ cần chú ý vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ, sử dụng các loại thuốc bôi hoặc uống theo chỉ định của bác sĩ.
• Dinh dưỡng và sức khỏe tổng quát: Đảm bảo trẻ được bổ sung đủ chất dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình lành bệnh.

6. Kết quả và tiên lượng xa

Phần lớn các trường hợp áp xe cạnh hậu môn và rò hậu môn được điều trị đúng cách đều có kết quả rất tốt. Với trẻ được điều trị kịp thời:

• Áp xe cạnh hậu môn: Nếu được dẫn lưu mủ đúng cách và chăm sóc tốt, trẻ thường hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tuần. Nguy cơ tái phát là rất thấp nếu vệ sinh vùng hậu môn được đảm bảo.
• Rò hậu môn: Phẫu thuật cắt đường rò mang lại hiệu quả cao, với tỉ lệ thành công trên 95%. Tuy nhiên, ở một số trẻ có rò phức tạp hoặc bệnh lý nền, có thể cần điều trị bổ sung.

Tiên lượng xa rất tốt, và trẻ có thể phát triển bình thường mà không gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau này.

7. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc phẫu thuật trẻ em ngay khi thấy các dấu hiệu sau:

• Sưng, đỏ, hoặc đau ở vùng hậu môn.
• Trẻ quấy khóc, sốt hoặc từ chối đi vệ sinh.
• Chảy mủ hoặc dịch kéo dài ở vùng hậu môn.

Việc can thiệp sớm không chỉ giúp giảm đau đớn cho trẻ mà còn ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng lan rộng gây áp xe nặng vùng quanh hậu môn, nhiễm trùng vào máu.

Kết luận

Áp xe cạnh hậu môn và rò hậu môn là những tình trạng thường gặp nhưng có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời. Bố mẹ không nên quá lo lắng, nhưng cần chú ý quan sát và đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay khi có dấu hiệu bất thường. Điều trị sớm không chỉ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục mà còn ngăn ngừa các biến chứng về sau, mang lại sức khỏe và sự phát triển tốt nhất cho con.