Thoát vị bẹn ở trẻ em là gì?

Để hiểu rõ về phương pháp phẫu thuật, trước tiên chúng ta cần nắm vững về tình trạng thoát vị bẹn. Thoát vị bẹn xảy ra khi một phần của các tạng trong ổ bụng, thường là ruột hoặc mạc nối (một lớp màng mỡ bao quanh các cơ quan trong bụng), chui qua một điểm yếu hoặc một lỗ hở tự nhiên ở vùng bẹn. Vùng bẹn là nơi nằm giữa bụng dưới và đùi.

Ở trẻ em, nguyên nhân phổ biến nhất gây thoát vị bẹn là do sự tồn tại của ống phúc tinh mạc. Trong quá trình phát triển của thai nhi, tinh hoàn của bé trai (hoặc dây chằng tròn ở bé gái) sẽ di chuyển từ ổ bụng xuống bìu thông qua ống phúc tinh mạc. Thông thường, ống này sẽ tự đóng lại sau khi em bé chào đời. Tuy nhiên, ở một số trẻ, ống phúc tinh mạc không đóng hoàn toàn, tạo thành một đường thông giữa ổ bụng và vùng bẹn. Áp lực trong ổ bụng khi trẻ khóc, ho, rặn hoặc vận động mạnh có thể đẩy các tạng trong ổ bụng chui qua ống này, gây ra tình trạng thoát vị bẹn.

Làm thế nào để nhận biết thoát vị bẹn ở trẻ em?

Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của thoát vị bẹn là sự xuất hiện của một khối phồng ở vùng bẹn hoặc bìu (ở bé trai). Khối phồng này thường mềm, có thể căng lên khi trẻ khóc, ho, rặn hoặc đứng lâu, và có thể xẹp xuống khi trẻ nằm nghỉ hoặc khi bạn nhẹ nhàng ấn vào. Đôi khi, khối phồng có thể biến mất hoàn toàn và xuất hiện trở lại.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thoát vị bẹn có thể gây ra các triệu chứng khó chịu khác cho trẻ, chẳng hạn như:

• Đau hoặc khó chịu ở vùng bẹn: Đặc biệt khi trẻ vận động mạnh hoặc khi khối thoát vị bị nghẹt (không thể đẩy trở lại ổ bụng).
• Cảm giác nặng hoặc căng tức ở vùng bẹn.
• Ở bé trai, có thể thấy bìu sưng to và căng.

Tại sao cần phải phẫu thuật điều trị thoát vị bẹn?

Thoát vị bẹn ở trẻ em thường không tự khỏi và có nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Biến chứng nguy hiểm nhất là thoát vị bẹn nghẹt (incarceration) và xoắn nghẹt (strangulation).

• Thoát vị bẹn nghẹt: Xảy ra khi các tạng trong ổ bụng bị mắc kẹt trong ống phúc tinh mạc và không thể đẩy trở lại ổ bụng. Điều này gây đau đớn cho trẻ và có thể dẫn đến tắc ruột.
• Xoắn nghẹt: Là tình trạng nghiêm trọng hơn khi mạch máu nuôi dưỡng các tạng bị nghẹt bị xoắn lại, làm giảm hoặc ngừng hoàn toàn nguồn cung cấp máu. Nếu không được can thiệp phẫu thuật kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến hoại tử ruột hoặc các tạng bị nghẹt, gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Vì những nguy cơ này, phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả và triệt để nhất cho thoát vị bẹn ở trẻ em.

Phẫu thuật nội soi điều trị thoát vị bẹn là gì?

Trong những năm gần đây, phẫu thuật nội soi đã trở thành một phương pháp phổ biến và được ưa chuộng để điều trị thoát vị bẹn ở trẻ em nhờ những ưu điểm vượt trội so với phương pháp mổ mở truyền thống.

Phẫu thuật nội soi là một kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, được thực hiện thông qua các vết rạch nhỏ trên da. Thay vì một vết mổ lớn để tiếp cận trực tiếp vùng bẹn, bác sĩ phẫu thuật sẽ thực hiện các bước sau:

1. Tạo đường vào: Bác sĩ sẽ tạo 2-3 vết rạch nhỏ, thường chỉ khoảng 3-5mm, ở vùng bụng của trẻ. Một trong những vết rạch này thường nằm ở rốn hoặc gần rốn để tận dụng nếp gấp tự nhiên của da, giúp vết mổ thẩm mỹ hơn.
2. Đưa camera và dụng cụ phẫu thuật vào: Thông qua một trong các vết rạch, một ống nội soi nhỏ có gắn camera và đèn chiếu sáng sẽ được đưa vào ổ bụng. Camera sẽ truyền hình ảnh từ bên trong ổ bụng lên màn hình video, cho phép bác sĩ quan sát rõ ràng các cấu trúc và tình trạng thoát vị. Qua các vết rạch còn lại, các dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng, nhỏ và dài, sẽ được đưa vào để thực hiện các thao tác cần thiết.
3. Xác định và xử lý thoát vị: Bác sĩ sẽ xác định vị trí của ống phúc tinh mạc chưa đóng hoặc điểm yếu gây ra thoát vị.
4. Thắt ống phúc tinh mạc: Mục tiêu chính của phẫu thuật là đóng kín ống phúc tinh mạc để ngăn chặn các tạng trong ổ bụng chui xuống vùng bẹn. Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng chỉ phẫu thuật đặc biệt để thắt chặt và khâu lại ống này ở vị trí cao trong ổ bụng.
5. Kiểm tra bẹn bên đối diện: Trong quá trình phẫu thuật nội soi, bác sĩ có thể dễ dàng quan sát ống phúc tinh mạc ở bên bẹn đối diện. Ở một số trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc trẻ sinh non, có nguy cơ tồn tại ống phúc tinh mạc ở cả hai bên. Nếu phát hiện ống này chưa đóng, bác sĩ có thể tiến hành thắt luôn ở bên đối diện để ngăn ngừa nguy cơ thoát vị trong tương lai, tránh cho trẻ phải trải qua một cuộc phẫu thuật khác.
6. Đóng vết mổ: Sau khi hoàn thành các thao tác, các dụng cụ sẽ được rút ra và các vết rạch nhỏ trên da sẽ được khâu lại bằng chỉ tự tiêu hoặc dán bằng keo sinh học.

Ưu điểm của phẫu thuật nội soi so với mổ mở truyền thống:

Phẫu thuật nội soi mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho trẻ em so với phương pháp mổ mở truyền thống:

• Vết mổ nhỏ hơn: Các vết rạch nhỏ trong phẫu thuật nội soi giúp giảm thiểu sẹo sau phẫu thuật, mang lại kết quả thẩm mỹ tốt hơn.
• Ít đau hơn: Do vết mổ nhỏ và ít xâm lấn đến các mô xung quanh, trẻ thường cảm thấy ít đau đớn hơn sau phẫu thuật nội soi so với mổ mở. Điều này cũng đồng nghĩa với việc trẻ cần ít thuốc giảm đau hơn.
• Thời gian nằm viện ngắn hơn: Phẫu thuật nội soi thường cho phép trẻ hồi phục nhanh hơn. Trong nhiều trường hợp, trẻ có thể được xuất viện trong ngày hoặc chỉ cần nằm viện một ngày sau phẫu thuật.
• Nguy cơ nhiễm trùng thấp hơn: Vết mổ nhỏ hơn cũng đồng nghĩa với việc giảm nguy cơ nhiễm trùng vết mổ.
• Quan sát rõ ràng hơn: Camera nội soi cung cấp hình ảnh phóng đại và chi tiết về bên trong ổ bụng, giúp bác sĩ phẫu thuật thực hiện các thao tác chính xác hơn, đặc biệt là trong việc xác định và xử lý ống phúc tinh mạc.
• Khả năng kiểm tra bên đối diện: Như đã đề cập, phẫu thuật nội soi cho phép bác sĩ dễ dàng kiểm tra tình trạng ống phúc tinh mạc ở bên bẹn đối diện và xử lý nếu cần thiết, giúp giảm nguy cơ thoát vị ở bên đó trong tương lai.

Chuẩn bị cho phẫu thuật nội soi thoát vị bẹn ở trẻ em:

Trước khi con bạn được phẫu thuật, bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn những hướng dẫn chi tiết về việc chuẩn bị. Dưới đây là một số lưu ý chung:

• Khám tiền mê: Con bạn sẽ được bác sĩ gây mê thăm khám để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể và đảm bảo rằng bé đủ điều kiện để trải qua gây mê toàn thân. Hãy thông báo cho bác sĩ về bất kỳ tiền sử dị ứng thuốc, các bệnh lý đang mắc phải hoặc các loại thuốc mà con bạn đang sử dụng (bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và các loại thực phẩm chức năng).
• Nhịn ăn và uống: Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể về thời gian con bạn cần nhịn ăn và uống trước phẫu thuật. Thông thường, trẻ sẽ cần nhịn ăn ít nhất 6 giờ đối với thức ăn đặc và 2-4 giờ đối với chất lỏng trong suốt (như nước lọc hoặc nước đường loãng). Việc nhịn ăn và uống là rất quan trọng để đảm bảo an toàn trong quá trình gây mê.
• Vệ sinh cá nhân: Tắm rửa sạch sẽ cho con bạn vào buổi tối trước ngày phẫu thuật hoặc vào buổi sáng ngày phẫu thuật để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Chuẩn bị tâm lý: Giải thích cho con bạn về việc phẫu thuật một cách nhẹ nhàng và phù hợp với độ tuổi của bé. Hãy trấn an con rằng ca phẫu thuật sẽ giúp bé khỏe mạnh hơn và bé sẽ không cảm thấy đau đớn trong suốt quá trình phẫu thuật vì đã có thuốc gây mê. Bạn có thể mang theo đồ chơi yêu thích hoặc một món đồ quen thuộc để giúp bé cảm thấy an tâm hơn khi ở bệnh viện.
• Các xét nghiệm cần thiết: Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm trước phẫu thuật, chẳng hạn như xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm nước tiểu, để đánh giá chức năng gan, thận và tình trạng đông máu của trẻ.

Quy trình phẫu thuật nội soi thoát vị bẹn diễn ra như thế nào?

Vào ngày phẫu thuật, con bạn sẽ được đưa vào phòng mổ. Bác sĩ gây mê sẽ tiến hành gây mê toàn thân, đảm bảo rằng con bạn sẽ ngủ say và không cảm thấy đau đớn trong suốt quá trình phẫu thuật.

Sau khi con bạn đã được gây mê, bác sĩ phẫu thuật sẽ tiến hành các bước như đã mô tả ở trên: tạo các vết rạch nhỏ, đưa camera và dụng cụ phẫu thuật vào, xác định và thắt ống phúc tinh mạc, kiểm tra bên đối diện (nếu cần) và đóng vết mổ.

Thời gian phẫu thuật thường kéo dài khoảng 30-60 phút, tùy thuộc vào độ phức tạp của ca phẫu thuật và liệu có cần xử lý ở cả hai bên hay không.

Sau khi phẫu thuật hoàn tất, con bạn sẽ được chuyển đến phòng hồi tỉnh để được theo dõi chặt chẽ cho đến khi tỉnh táo hoàn toàn.

Chăm sóc sau phẫu thuật nội soi thoát vị bẹn:

Giai đoạn chăm sóc sau phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong việc giúp con bạn hồi phục nhanh chóng và tránh các biến chứng. Dưới đây là một số hướng dẫn quan trọng:

• Theo dõi tại bệnh viện: Sau khi tỉnh táo, con bạn sẽ được theo dõi các chỉ số sinh tồn (nhịp tim, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ) và tình trạng vết mổ. Nếu không có vấn đề gì bất thường, trẻ có thể được xuất viện trong ngày hoặc vào ngày hôm sau.
• Quản lý cơn đau: Con bạn có thể cảm thấy một chút đau hoặc khó chịu ở vùng mổ sau phẫu thuật. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau phù hợp với độ tuổi và cân nặng của bé. Hãy cho trẻ uống thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát cơn đau hiệu quả.
• Chăm sóc vết mổ: Giữ vết mổ sạch sẽ và khô ráo. Bác sĩ hoặc y tá sẽ hướng dẫn bạn cách thay băng (nếu có) và vệ sinh vết mổ. Thông thường, bạn có thể nhẹ nhàng lau vết mổ bằng nước muối sinh lý và sau đó thấm khô. Hãy theo dõi vết mổ để phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm trùng như sưng tấy, đỏ, nóng hoặc chảy dịch mủ. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào bất thường, hãy liên hệ ngay với bác sĩ.
• Chế độ ăn uống: Sau khi con bạn tỉnh táo hoàn toàn và không còn buồn nôn, bạn có thể cho bé bắt đầu ăn uống trở lại. Ban đầu, nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu và uống nhiều nước. Dần dần, bạn có thể quay trở lại chế độ ăn bình thường của trẻ.
• Vận động: Khuyến khích con bạn vận động nhẹ nhàng sau phẫu thuật. Tránh các hoạt động gắng sức, nâng vật nặng hoặc chơi các môn thể thao đối kháng trong vòng 2-4 tuần theo khuyến cáo của bác sĩ. Trẻ có thể đi học trở lại sau khoảng 1 tuần, tùy thuộc vào tình trạng hồi phục và hướng dẫn của bác sĩ.
• Tắm rửa: Bạn có thể tắm cho con bạn sau 24-48 giờ sau phẫu thuật, trừ khi có hướng dẫn khác của bác sĩ. Hãy nhẹ nhàng lau khô vết mổ sau khi tắm. Tránh ngâm mình trong bồn tắm quá lâu cho đến khi vết mổ lành hẳn.
• Tái khám: Bác sĩ sẽ hẹn lịch tái khám cho con bạn sau khoảng 1-2 tuần sau phẫu thuật để kiểm tra tình trạng vết mổ và đánh giá sự hồi phục của trẻ. Hãy đưa con bạn đến tái khám đúng hẹn và thông báo cho bác sĩ về bất kỳ lo lắng hoặc triệu chứng bất thường nào bạn quan sát được.

Các biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật nội soi thoát vị bẹn:

Mặc dù phẫu thuật nội soi là một thủ thuật an toàn và hiệu quả, nhưng giống như bất kỳ cuộc phẫu thuật nào khác, vẫn có một số nguy cơ biến chứng tiềm ẩn, mặc dù rất hiếm gặp:

• Nhiễm trùng vết mổ: Mặc dù tỷ lệ thấp hơn so với mổ mở, nhiễm trùng vẫn có thể xảy ra ở các vết rạch da nhỏ.
• Chảy máu: Chảy máu sau phẫu thuật là rất hiếm gặp.
• Tổn thương các cấu trúc lân cận: Trong quá trình phẫu thuật, có một nguy cơ nhỏ gây tổn thương đến các cấu trúc quan trọng ở vùng bẹn như mạch máu tinh hoàn, ống dẫn tinh (ở bé trai) hoặc dây chằng tròn (ở bé gái). Tuy nhiên, với kỹ thuật nội soi và sự tỉ mỉ của bác sĩ, nguy cơ này là rất thấp.
• Tràn dịch bìu (hydrocele): Ở một số bé trai, có thể xuất hiện tình trạng tích tụ dịch ở bìu sau phẫu thuật. Tình trạng này thường tự khỏi trong vòng vài tuần hoặc vài tháng.
• Thoát vị tái phát: Mặc dù tỷ lệ rất thấp, nhưng vẫn có khả năng thoát vị bẹn tái phát sau phẫu thuật.
• Đau mãn tính: Đau kéo dài sau phẫu thuật là rất hiếm gặp ở trẻ em.
• Biến chứng liên quan đến gây mê: Như với bất kỳ thủ thuật nào cần gây mê, có một số nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến thuốc gây mê, nhưng các bác sĩ gây mê nhi khoa được đào tạo bài bản để giảm thiểu tối đa các rủi ro này.

Khi nào cần liên hệ với bác sĩ sau phẫu thuật?

Hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đưa con bạn đến cơ sở y tế gần nhất nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Sốt cao trên 38.5°C.
• Vết mổ sưng tấy, đỏ, nóng hoặc chảy dịch mủ.
• Đau dữ dội ở vùng mổ không giảm khi dùng thuốc giảm đau.
• Nôn mửa liên tục.
• Bụng trướng căng.
• Khó đi tiểu hoặc bí tiểu.
• Sưng đau ở vùng bẹn hoặc bìu ngày càng tăng.

Lời kết:

Phẫu thuật nội soi điều trị thoát vị bẹn là một phương pháp hiện đại, an toàn và hiệu quả cho trẻ em. Với những ưu điểm vượt trội so với phương pháp mổ mở truyền thống, phẫu thuật nội soi giúp trẻ hồi phục nhanh hơn, ít đau đớn hơn và có kết quả thẩm mỹ tốt hơn. Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho các bậc phụ huynh những thông tin hữu ích và giúp bạn cảm thấy yên tâm hơn khi con mình cần trải qua phẫu thuật này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào khác, đừng ngần ngại trao đổi trực tiếp với bác sĩ phẫu thuật của con bạn để được giải đáp cụ thể hơn.