1. Nguyên nhân
Tiểu dắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:
a. Nguyên nhân sinh lý:
- Uống nhiều nước: Trẻ uống nhiều nước, đặc biệt là trước khi đi ngủ, có thể dẫn đến tiểu nhiều lần vào ban đêm.
- Ăn nhiều thực phẩm lợi tiểu: Một số loại thực phẩm như dưa hấu, nước mía, cà phê có tác dụng lợi tiểu, khiến trẻ đi tiểu nhiều hơn.
- Thời tiết lạnh: Nhiệt độ thấp khiến cơ thể giảm tiết mồ hôi, tăng bài tiết nước tiểu.
- Tâm lý: Trẻ bị căng thẳng, lo lắng, hoặc thay đổi môi trường sống cũng có thể gặp tình trạng tiểu nhiều lần.
b. Nguyên nhân bệnh lý:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiểu dắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em. Vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu, gây viêm nhiễm bàng quang, niệu đạo, hoặc thận. UTI thường gặp hơn ở bé gái do niệu đạo ngắn hơn.
- Triệu chứng: Tiểu dắt, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu, đau bụng dưới, sốt, buồn nôn, nôn.
- Viêm bao quy đầu (ở bé trai): Viêm bao quy đầu do vệ sinh kém, hẹp bao quy đầu, hoặc kích ứng da cũng có thể gây tiểu dắt, tiểu nhiều lần.
- Triệu chứng: Bao quy đầu sưng đỏ, ngứa, đau, chảy mủ, tiểu khó.
- Hẹp bao quy đầu (ở bé trai): Bao quy đầu hẹp khiến trẻ khó khăn khi lộn bao quy đầu để vệ sinh, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm và tiểu dắt.
- Táo bón: Táo bón gây chèn ép bàng quang, khiến trẻ có cảm giác buồn tiểu thường xuyên.
- Bàng quang tăng hoạt: Bàng quang co bóp quá mức, gây ra cảm giác buồn tiểu đột ngột và tiểu nhiều lần.
- Sỏi đường tiết niệu: Sỏi cọ xát vào niệu đạo gây kích thích, khiến trẻ buồn tiểu liên tục.
- Đái tháo đường: Lượng đường trong máu cao khiến cơ thể tăng bài tiết nước tiểu.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý ít gặp hơn như dị tật đường tiết niệu, khối u bàng quang, bệnh lý thần kinh... cũng có thể gây tiểu dắt, tiểu nhiều lần.
2. Triệu chứng và dấu hiệu
Ngoài tiểu dắt, tiểu nhiều lần, trẻ em có thể có các triệu chứng và dấu hiệu khác tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, bao gồm:
- Tiểu buốt, tiểu rắt: Cảm giác đau hoặc nóng rát khi đi tiểu.
- Tiểu ra máu: Nước tiểu có lẫn máu.
- Đau bụng dưới: Trẻ đau vùng bụng dưới, có thể kèm theo sốt.
- Sốt: Thân nhiệt tăng cao.
- Buồn nôn, nôn: Trẻ cảm thấy buồn nôn và có thể nôn.
- Thay đổi hành vi: Trẻ quấy khóc, khó chịu, ngủ không ngon giấc.
- Ngứa ngáy vùng kín: Trẻ có thể ngứa ngáy, khó chịu ở vùng kín.
- Chảy mủ ở bao quy đầu (ở bé trai): Bao quy đầu sưng đỏ, chảy mủ.
3. Chẩn đoán
Để chẩn đoán nguyên nhân gây tiểu dắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:
a. Khám lâm sàng:
- Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của trẻ, tiền sử bệnh, thói quen ăn uống, vệ sinh...
- Khám thực thể: Bác sĩ sẽ khám vùng bụng, bộ phận sinh dục của trẻ để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường.
b. Xét nghiệm:
- Xét nghiệm nước tiểu: Phân tích nước tiểu giúp phát hiện nhiễm trùng, máu, protein, hoặc các chất bất thường khác.
- Nuôi cấy nước tiểu: Xác định loại vi khuẩn gây nhiễm trùng và lựa chọn kháng sinh phù hợp.
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra các chỉ số viêm nhiễm, chức năng thận...
c. Chẩn đoán hình ảnh:
- Siêu âm: Kiểm tra hình ảnh bàng quang, thận, niệu quản để phát hiện sỏi, khối u, dị tật...
- Chụp X-quang: Ít được sử dụng, chủ yếu để chẩn đoán sỏi đường tiết niệu.
- Chụp CT hoặc MRI: Chỉ định trong trường hợp nghi ngờ các bệnh lý phức tạp.
4. Cách chữa trị
Cách điều trị tiểu dắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:
a. Điều trị nguyên nhân sinh lý:
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế cho trẻ uống nhiều nước trước khi đi ngủ, giảm các loại thức ăn lợi tiểu.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Tạo thói quen đi tiểu đều đặn, không nhịn tiểu.
- Giảm căng thẳng: Tạo môi trường thoải mái, giúp trẻ thư giãn, giảm stress.
b. Điều trị nguyên nhân bệnh lý:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
- Viêm bao quy đầu: Vệ sinh sạch sẽ vùng kín, sử dụng kem kháng sinh hoặc thuốc bôi theo chỉ định của bác sĩ.
- Hẹp bao quy đầu: Cân nhắc nong bao quy đầu hoặc phẫu thuật cắt bao quy đầu.
- Táo bón: Điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường chất xơ, sử dụng thuốc nhuận tràng nếu cần.
- Bàng quang tăng hoạt: Sử dụng thuốc kháng cholinergic, tập luyện các bài tập kiểm soát bàng quang.
- Sỏi đường tiết niệu: Tùy thuộc vào kích thước và vị trí sỏi, có thể điều trị nội khoa (uống thuốc, tán sỏi ngoài cơ thể) hoặc phẫu thuật.
- Đái tháo đường: Kiểm soát đường huyết bằng thuốc hoặc insulin.
5. Phòng ngừa
Để phòng ngừa tiểu dắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em, cha mẹ nên lưu ý:
- Vệ sinh sạch sẽ: Hướng dẫn trẻ vệ sinh vùng kín đúng cách, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và trước khi đi ngủ.
- Uống đủ nước: Khuyến khích trẻ uống đủ nước trong ngày, nhưng hạn chế uống nhiều nước trước khi đi ngủ.
- Ăn uống lành mạnh: Cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ ngọt, nước ngọt, thức ăn chế biến sẵn.
- Tạo thói quen đi tiểu đều đặn: Không nên nhịn tiểu quá lâu.
- Khám sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý.
Lưu ý:
- Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y tế.
- Cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời khi trẻ có các triệu chứng tiểu dắt, tiểu nhiều lần.
Hy vọng bài viết này cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về tình trạng tiểu dắt, tiểu nhiều lần ở trẻ em.