Ẩn tinh hoàn, hay còn gọi là tinh hoàn lạc chỗ, là một bệnh lý khá phổ biến ở trẻ em trai, đặc biệt ở những bé sinh non. Tình trạng này xảy ra khi một hoặc cả hai tinh hoàn không nằm ở bìu mà nằm ở các vị trí khác như vùng bụng, ống bẹn hoặc những vị trí không bình thường khác. Bệnh lý này khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng, vì nó có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe của trẻ sau này.

Xem thêm: https://ngoainhi.com/news/ngoai-tong-hop/tinh-hoan-an-o-tre-em-32.html

1. Triệu chứng của ẩn tinh hoàn

Thông thường, ẩn tinh hoàn được phát hiện khi phụ huynh thấy bìu của trẻ không có đủ hai tinh hoàn, hoặc qua các đợt khám sức khỏe định kỳ. Trẻ bị ẩn tinh hoàn có thể gặp một số dấu hiệu sau:

• Tinh hoàn không nằm trong bìu: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất. Bố mẹ sẽ không sờ thấy một hoặc cả hai tinh hoàn trong bìu. Tinh hoàn có thể nằm ở vùng bụng, ống bẹn, hoặc ở vị trí không bình thường khác.
• Tinh hoàn di động: Một số trẻ có tình trạng tinh hoàn di động, trong đó tinh hoàn thỉnh thoảng nằm trong bìu nhưng có thể di chuyển ra ngoài khi bị kích thích, lạnh, hoặc căng thẳng. Đây không phải là ẩn tinh hoàn thực sự và thường không cần can thiệp phẫu thuật, nhưng cần được theo dõi kỹ lưỡng.
• Sưng đau hoặc khó chịu ở vùng bụng hoặc háng: Trong một số trường hợp hiếm, tinh hoàn nằm ở vị trí không bình thường có thể bị xoắn gây đau đớn, sưng đỏ vùng bụng hoặc háng. Nếu gặp phải tình trạng này, trẻ cần được đưa đi cấp cứu ngay để tránh nguy cơ mất tinh hoàn.

2. Phương pháp chẩn đoán ẩn tinh hoàn

Chẩn đoán ẩn tinh hoàn thường không phức tạp và có thể được thực hiện qua thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm hình ảnh học khi cần thiết.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vị trí của tinh hoàn bằng cách sờ nắn bìu và các vùng xung quanh. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể xác định được vị trí của tinh hoàn lạc chỗ thông qua thăm khám mà không cần dùng đến phương pháp hình ảnh học.
• Siêu âm: Nếu không sờ thấy tinh hoàn, bác sĩ có thể sử dụng siêu âm để kiểm tra vị trí tinh hoàn. Tuy nhiên, siêu âm có thể không phát hiện được tinh hoàn nằm sâu trong ổ bụng, do đó không phải lúc nào cũng là phương pháp tối ưu.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI là phương pháp giúp xác định vị trí tinh hoàn với độ chính xác cao hơn trong các trường hợp khó chẩn đoán. Tuy nhiên, phương pháp này thường ít được sử dụng trừ khi thực sự cần thiết.
• Phẫu thuật nội soi: Trong những trường hợp không xác định được vị trí tinh hoàn bằng các phương pháp trên, phẫu thuật nội soi ổ bụng có thể được thực hiện. Phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp và tìm thấy tinh hoàn trong các vị trí không bình thường.

3. Thời điểm điều trị và các phương pháp điều trị

Việc điều trị ẩn tinh hoàn cần được thực hiện sớm, tốt nhất là trước 1 tuổi và muộn nhất là trước 18 tháng tuổi. Điều này nhằm đảm bảo chức năng sinh sản và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác về tinh hoàn sau này.

Điều trị bằng hormone (nội tiết liệu pháp)

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp hormone để kích thích tinh hoàn di chuyển xuống bìu. Liệu pháp này sử dụng hormone HCG (Human Chorionic Gonadotropin) hoặc GnRH (Gonadotropin-Releasing Hormone). Đây là những hormone có khả năng kích thích sự phát triển của tinh hoàn và giúp tinh hoàn di chuyển đúng vị trí.

• Ưu điểm: Điều trị nội tiết có thể giúp tinh hoàn tự di chuyển xuống bìu mà không cần phẫu thuật. Đây là phương pháp không xâm lấn và ít đau đớn cho trẻ.
• Nhược điểm: Tỉ lệ thành công của liệu pháp hormone không cao và thường chỉ hiệu quả ở những trường hợp tinh hoàn ở vị trí không quá cao (ví dụ tinh hoàn di động). Trong nhiều trường hợp, tinh hoàn có thể không phản ứng với liệu pháp này, và khi đó phẫu thuật vẫn là lựa chọn tối ưu.

Phẫu thuật hạ và cố định tinh hoàn

Phẫu thuật cố định tinh hoàn là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho tình trạng ẩn tinh hoàn. Phẫu thuật này có thể được thực hiện qua đường mổ mở hoặc nội soi, tùy thuộc vào vị trí của tinh hoàn và các yếu tố khác.

• Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật nội soi được áp dụng khi tinh hoàn nằm sâu trong ổ bụng hoặc không thể xác định được vị trí qua các phương pháp khác. Phương pháp này sử dụng các dụng cụ phẫu thuật nhỏ qua các vết mổ rất nhỏ ở bụng để đưa tinh hoàn xuống bìu. Phẫu thuật nội soi không chỉ giúp xác định vị trí chính xác của tinh hoàn mà còn giúp giảm tổn thương mô xung quanh và rút ngắn thời gian phục hồi cho trẻ.
• Phẫu thuật mở: Nếu tinh hoàn nằm gần vùng bẹn hoặc dễ tiếp cận, phẫu thuật mở có thể được thực hiện để đưa tinh hoàn xuống bìu và cố định. Đây là phương pháp có tỉ lệ thành công cao và được thực hiện rộng rãi trong điều trị ẩn tinh hoàn.
• Tỉ lệ thành công: Phẫu thuật cố định tinh hoàn có tỉ lệ thành công cao, đặc biệt khi được thực hiện sớm. Phần lớn các trẻ sau phẫu thuật có tinh hoàn phát triển bình thường và không gặp vấn đề nghiêm trọng về sau.

4. Theo dõi sau điều trị và tiên lượng xa

Sau phẫu thuật hoặc điều trị bằng hormone, trẻ cần được theo dõi định kỳ để đảm bảo tinh hoàn không tái di chuyển và phát triển đúng cách. Quá trình theo dõi bao gồm kiểm tra vị trí và kích thước của tinh hoàn, cũng như đánh giá chức năng sinh lý khi trẻ lớn lên.

• Kiểm tra định kỳ: Sau khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ hẹn tái khám định kỳ để kiểm tra vị trí của tinh hoàn và đánh giá tình trạng sức khỏe chung của trẻ. Bố mẹ nên tuân thủ lịch hẹn để đảm bảo tinh hoàn không có dấu hiệu di chuyển lên vị trí cao hơn.
• Đánh giá khả năng sinh sản và nguy cơ ung thư: Trẻ em được điều trị ẩn tinh hoàn sớm có khả năng sinh sản bình thường khi trưởng thành. Việc can thiệp kịp thời cũng giảm nguy cơ phát triển ung thư tinh hoàn trong tương lai. Tuy nhiên, với những trường hợp phức tạp hoặc điều trị muộn, nguy cơ gặp các vấn đề về sinh sản và ung thư có thể cao hơn, do đó cần được theo dõi chặt chẽ.

5. Kết quả và tiên lượng xa

Điều trị ẩn tinh hoàn có tiên lượng xa rất khả quan khi được thực hiện sớm và đúng cách. Với các trẻ được điều trị trước 18 tháng tuổi, khả năng phục hồi hoàn toàn là rất cao và tinh hoàn sẽ phát triển bình thường. Tỉ lệ gặp vấn đề về sinh sản và ung thư tinh hoàn cũng giảm đáng kể.

Trong một số ít trường hợp, nếu tinh hoàn đã bị tổn thương hoặc teo do nằm ở vị trí bất thường quá lâu, bác sĩ có thể phải loại bỏ tinh hoàn đó. Tuy nhiên, ngay cả trong tình huống này, nếu trẻ có một tinh hoàn còn lại hoạt động bình thường, khả năng sinh sản và sản sinh hormone của trẻ cũng không bị ảnh hưởng nhiều.

Kết luận

Ẩn tinh hoàn là một tình trạng có thể được điều trị thành công với các phương pháp hiện đại như phẫu thuật nội soi và liệu pháp hormone. Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho con, bố mẹ cần đưa trẻ đến khám tại các cơ sở chuyên khoa nhi hoặc chuyên khoa phẫu thuật trẻ em càng sớm càng tốt. Bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, giúp con có được sự phát triển tối ưu về cả thể chất và sức khỏe sinh sản sau này.