Xem thêm:
Những câu hỏi thường gặp: Tinh hoàn ẩn ở trẻ em.
Thông tin về điều trị: Phương pháp điều trị.
Theo dòng sự kiện: Tinh hoàn ẩn
Thông tinh thêm về chẩn đoán và điều trị ẩn tinh hoàn không sờ thấy : https://ngoainhi.com/news/ngoai-tong-hop/tinh-hoan-khong-so-thay-o-tre-em-86.html
Tinh hoàn ẩn là bất thường bẩm sinh phổ biến nhất ở hệ sinh dục của trẻ em, xảy ra ở 30% số trẻ trai đẻ non và khoảng 4% trẻ đủ tháng. Vào thời kì bào thai, cùng với sự phát triển của thai nhi, tinh hoàn di chuyển từ trong ổ bụng và xuống nằm đúng vị trí trong bìu tại thời điểm ngay trước khi sinh ra. Nhưng vì một số nguyên nhân, quá trình này bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng trẻ sinh ra bị ẩn tinh hoàn, còn gọi là tinh hoàn lạc chỗ hay nói chính xác hơn đó là, tinh hoàn chưa xuống bìu.
Trong thời kì bào thai, vị trí tinh hoàn ban đầu nằm ở cao phía trên bụng, sau đó sẽ di chuyển dần dần và nằm tại bìu khi trẻ sinh ra. Nếu có bất thường trong quá trình này sẽ dẫn đến tinh hoàn dừng lại không di chuyển nữa và bị treo cao phía trên. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự di chuyển của tinh hoàn như cuống mạch ngắn, thiếu hụt hormon phát triển tinh hoàn, dây chằng bìu kém phát triển, các yếu tố cơ học gây cản trở… Đây cũng là nguyên nhân gây tinh hoàn ẩn.
Trong vòng 6 tháng sau sinh, tinh hoàn có thể tiếp tục quá trình di chuyển và xuống đến đúng vị trí trong bìu. Tuy nhiên, chỉ một nửa trong số tinh hoàn chưa xuống bìu có thể tự di chuyển trong thời kì này. Nếu sau 6 tháng mà tinh hoàn chưa đúng vị trí của nó, trẻ cần phải được điều trị. Nếu không, sự phát triển của tinh hoàn sẽ bị giới hạn, về lâu về dài có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, thậm chí tinh hoàn có thể bị ác tính hóa.
Thai nhi mà siêu âm chẩn đoán trước sinh vào tuần thứ 35 trở đi không quan sát thấy tinh hoàn trong bìu, là những thai nhi có nguy cơ khi sinh ra bị ẩn tinh hoàn. Bố mẹ trẻ cần được tư vấn kĩ về tình trạng bệnh lý, cũng như các dị tật bất thường khác có thể đi kèm như thoát vị bẹn, tràn dịch màng tinh hoàn, nang thừng tinh.
Ngay từ khi được sinh ra, bố mẹ hoặc người chăm sóc em bé cần kiểm tra ngay tình trạng bìu hai bên, cũng như tổng thể toàn thân của em bé. Nếu không sờ thấy tinh hoàn, cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa ngoại nhi để khám. Cần lưu ý là, 70% số tinh hoàn không ở trong bìu có thể được sờ thấy bởi các bác sĩ chuyên khoa ngoại nhi chỉ cần bằng cách khám lâm sàng. 30% còn lại, không thể xác định được vị trí của tinh hoàn, nó có thể có – ở rất sâu, thậm chí ở trong ổ bụng hoặc cũng có thể không có tinh hoàn. Cũng có thể, gia đình phát hiện thấy bìu hai bên trẻ bị lệch, không cấn đối.
Một trường hợp bệnh lý khác, đó là tinh hoàn lúc sờ thấy ở bìu, có lúc lại không sờ thấy. Trường hợp này người ta gọi là “tinh hoàn lò xo”, tinh hoàn di động lên lên xuống xuống giữa bìu và bẹn. Khi dùng một tay đẩy từ trên xuống, một tay để xuống bìu lại được sờ thấy tinh hoàn. Nhưng khi thả tay ra, tinh hoàn lại di chuyển lên trên cao. Thông trường, “tinh hoàn lò xo” không cần phải điều trị, nhưng cần phải được khám và theo dõi thường xuyên vì khi trẻ lớn lên, độ co dãn của “lò xo” không phát triển theo, dẫn đến tinh hoàn ẩn thực sự.
Cần phân biệt tình trạng tinh hoàn chưa xuống bìu với một số trường hợp, khi kích thích vào khu vực mặt trong đùi hoặc da vùng bìu, tinh hoàn cùng bên chạy lên trên cao. Đây là do “phản xạ cơ bìu”, các cơ ở bao xung quanh bó mạch thừng tinh đưa tinh hoàn di chuyển lên xuống giữa bìu và bẹn. Tình trạng này không phải là bất thường mà chỉ là phản xạ thông thường của cơ thể.
Một số trường hợp biến chứng của bệnh trước khi được điều trị như xoắn tinh hoàn trên nền một tinh hoàn không sờ thấy, khi đó trẻ có biểu hiện đau vùng bẹn đột ngột, sờ vào thấy khối sưng đau, trẻ quấy khóc,… Đây là tình trạng cấp cứu cần cho trẻ đến ngay bệnh viện để được bác sĩ thăm khám.
Tinh hoàn không sờ thấy cả hai bên, bên phải và bên trái, kết hợp với bất thường của dương vật hay cơ quan sinh dục ngoài khác, cần lưu ý đến tình trạng bất thường giới tính, cần xét nghiệm nhiễm sắc thể và một số xét nghiệm chức năng sinh dục nam để bác sĩ có cơ sở chẩn đoán bệnh.
Tuổi sớm nhất để điều trị là từ 6 tháng tuổi. Mặc dù một số trường hợp có thể để đến lứa tuổi lớn hơn phẫu thuật, vẫn có thể đạt được ca mổ thành công, hạ được tinh hoàn xuống bìu. Tuy nhiên, việc phát triển của các tế bào tiền tinh trùng đã bắt đầu từ rất sớm, càng để lâu nếu không được điều trị cho về vị trí thuận lợi, tinh hoàn vẫn có thể ảnh hưởng khi sinh tinh trùng, số lượng tế bào mầm trong tinh hoàn có thể suy giảm.
Việc chẩn đoán có thể tương đối dễ dàng trong đa số các trường hợp. Cần cho trẻ đến gặp các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật nhi để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.
Siêu âm cần được thực hiện ở tất cả các bệnh nhân, để ghi nhận được vị trí tinh hoàn bị lạc chỗ, từ đó có kế hoạch điều trị thích hợp
Chụp cắt lớp vi tính hay cộng hưởng từ không có nhiều giá trị trong chẩn đoán, nên ít khi cần chụp trừ những trường hợp đặc biệt.
Trẻ cũng cần phải làm các xét nghiệm máu cơ bản để đánh giá tình trạng sức khoẻ có đủ đảm bảo cho ca phẫu thuật.
Nếu tinh hoàn của trẻ không thể sờ thấy ở bìu sau 6 tháng, rất khó để tinh hoàn tự xuống đến vị trí bình thường, cần phải đưa trẻ đến các cơ sở chuyên khoa ngoại nhi khám và điều trị. Phương pháp điều trị cơ bản và hiệu quả nhất đó là phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống bìu.
Việc phẫu thuật là rất cần thiết, vì các lí do như sau:
Chuẩn bị trước mổ cho bé khá đơn giản nhưng cũng sẽ rất cần thiết cho các gia đình có thêm kiến thức trước khi cho bé đến bệnh viện.
Trẻ sẽ được gây mê và ngủ hoàn toàn trong khi phẫu thuật, các thuốc giảm đau, gây tê sẽ được sử dụng để giảm khả năng cảm nhận của cảm giác đau giúp cho trẻ thoái mái trong và sau phẫu thuât.
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ mở da theo một đường mổ nhỏ (khoảng 2cm) ở vùng bẹn bệnh nhân, tìm và bộc lộ tinh hoàn, đánh giá kích thước và độ dài của bó mạch thừng tinh, sau đó rạch một đường khác dưới bìu, cố định tinh hoàn vào lớp cơ ở bìu sao cho nó không thể co kéo lên trên được nữa. Thời gian nằm viện khoảng 2 ngày và hầu như bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn sau 1 tuần. Trong trường hợp siêu âm thấy tinh hoàn trong ổ bụng hoặc ở vị trí cao, có thể sẽ phải phẫu thuật nội soi để có thể tìm và hạ tinh hoàn xuống bìu một cách tốt nhất.
Một số bố mẹ trẻ thắc mắc về liệu có thể phẫu thuật nội soi dể điều trị. Thực tế, nhiều người lầm tưởng phẫu thuật nội soi là phương pháp điều trị cao cấp, hiện đại, tốt hơn so với phẫu thuật mổ mở. Tuy nhiên điều này không chính xác. Việc áp dụng phương pháp điều trị nào là dựa vào vị trí của tinh hoàn qua thăm khám và siêu âm:
- Đối với các trường hợp mà tinh hoàn ở vị trí tương đối thấp (trong lỗ bẹn nông), phẫu thuật mổ mở là tốt nhất trong việc hạ được tinh hoàn xuống bìu. Những trường hợp này thường là tình trạng bệnh nhẹ, có thể chỉ cần 1 lần mổ.
- Đối với trường hợp tinh hoàn ở cao trong ổ bụng, phẫu thuật nội soi là cần thiết để có thể giải phóng tối đa cuống mạch máu và ống dẫn tinh của tinh hoàn. Từ đó mới có thể hạ tinh hoàn xuống được vị trí mong muốn là xuống bìu. Tuy nhiên, đây là tình trạng bệnh nặng hơn, khả năng điều trị khó khăn hơn, có thể cần phải nhiều lần mổ mới có thể đạt được mong muốn.
Có thể nói, nếu trẻ được bác sĩ chẩn đoán và đề nghị phẫu thuật mổ mở hạ tinh hoàn - đây là tin tốt hơn cho bố mẹ bệnh nhân.
Đây là một trường hợp rất khó do tinh hoàn ẩn cả 2 bên, kết hợp viêm phúc mạc từ thời kì bào thai nên tinh hoàn dính chặt vào thành sau ổ bụng. Việc gỡ dính qua nội soi tương đối khó khăn, mạch máu và ống dẫn tinh của tinh hoàn rất ngắn. Tinh hoàn chỉ có thể được đưa ra ngoài thành bụng.
Video được thực hiện khoảng năm 2015, khi BS Trần Đức Tâm còn đang làm việc tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức.
Nếu không xem được, vui lòng click vào đây: https://youtu.be/mKOfNubIOTY?si=Ulh6R4GLvFh7gIrb
Chi phí phẫu thuật tinh hoàn ẩn được bảo hiểm y tế chi trả khi tiến hành phẫu thuật tại bệnh viện.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người bị tinh hoàn lạc chỗ một bên hầu như không ảnh hưởng gì đến khả năng sinh sản cũng như sự sản xuất nội tiết tố nam. Tuy nhiên, mặc dù đã được phẫu thuật, bệnh nhân vẫn cần được theo dõi và khám lại định kì bởi các bác sĩ chuyên khoa nam học, ngoại nhi hoặc nội tiết.
Một điều quan trọng nữa bố mẹ và nam giới nói chung cần lưu ý, cần phải tự mình kiểm tra tinh hoàn thường xuyên, phát hiện sớm các tình trạng bất thường của tinh hoàn. Bất cứ vấn đề gì của tinh hoàn, ví dụ như sưng, đau, nổi hạch, sờ thấy khối vùng bẹn bìu, khối vùng tinh hoàn, tinh hoàn bên to bên nhỏ,… cần đi khám ngay lập tức.
Xem thêm:
Những câu hỏi thường gặp: Tinh hoàn ẩn ở trẻ em.
Thông tin về điều trị: Phương pháp điều trị.
Theo dòng sự kiện: Tinh hoàn ẩn
Tác giả: BS. Trần Đức Tâm
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Các phẫu thuật viên nhi khoa có nhiệm vụ khám, phát hiện và điều trị các bệnh lý cần phải phẫu thuật cho đối tượng trẻ em. Website mong muốn cung cấp một phần nhỏ kiến thức vê lĩnh vực ngoại nhi cho bố mẹ và người chăm sóc trẻ, cũng như góp thêm ý kiến cho các nhân viên y tế thuộc chuyên ngành khác....